Hoe blijf je je emoties de baas?

Negatieve emoties

Het regende buiten pijpestelen. Snel ging ik naar binnen bij het filmhuis en in de rij staan voor de film. Ik had al kaartjes, maar er waren geen vaste plaatsen. Nog een beetje nadruppend zag ik een man, gevolgd door een vrouw  binnenkomen. Na een paar minuten stroomden de man, en later de vrouw zijwaarts de rij in, in plaats van achter aan te sluiten. Ik keek er naar, maar zei nog niets. Er kwam een gevoel van onrechtvaardigheid bij mij op. Ik was expres vroeg gekomen, om niet helemaal vooraan te moeten zitten.

Moest ik daar nou wat van zeggen of maar gewoon laten passeren? Ik koos voor de eerste optie en de man keek mij glazig aan en bleef gewoon staan. De persoon voor mij had het ook gezien en gehoord en viel mij bij. De vrouw die bij de man hoorde gaf antwoord en vond dat zij het volste recht hadden te staan waar ze stonden.

Enfin, het werd duidelijk dat deze mensen niet van plan waren om achter aan te sluiten. Ik keek de man aan en uitte mijn ongenoegen “U bent wel eigenwijs hè?” en weer keek hij terug maar gaf geen reactie.

Ik voelde boosheid opkomen en dacht ‘Wat een asociaal gedrag, geen manieren, respectloos’ maar bleef uiterlijk rustig. Ik voelde en erkende mijn boosheid, maar wilde verder geen scène maken. Daarom richtte ik mijn aandacht op mijn ademhaling en zo raakte ik de negatieve energie kwijt.

Verander je focus

Inmiddels was mijn vriendin ook gearriveerd en besloot ik om mij op haar te focussen in plaats van op dat ‘vervelende’ stel. Ik ging met mijn rug naar hen toe staan en zo kwam er weer ruimte voor andere meer positieve gevoelens en gedachten. Ik was blij dat ik dit negatieve incident voorbij kon laten gaan, door mijn gevoel te erkennen en te uiten en vervolgens mijn focus te verleggen. De film was hartverwarmend en vol positieve energie verlieten we de zaal.

Herkenbare situatie? Dat er iets gebeurt, waarbij even (heftige) negatieve emoties naar boven komen? En hoe reageer jij dan?

Drie emotieregulatiesystemen

Vanuit de evolutie zijn er drie systemen om emoties te reguleren.

1. gevaarsysteem, gericht op zelfbescherming (vechten, vluchten, verstijven) => activerend/remmend
2. jaagsysteem, gericht op beloning (willen, streven, presteren, consumeren) => activerend
3. zorgsysteem, gericht op sociale verbinding (zorgzaamheid en vriendelijkheid) => kalmerend

Zowel bij het gevaar- en jaagsysteem is het stressniveau hoog (zoals versnelde ademhaling en hartslag, verhoogde bloeddruk). Het lichaam is in staat van paraatheid en de aandacht is gericht op wat dreigt of wat begeerd wordt.

Het zorg- en kalmereringssysteem is gericht op geborgenheid en vredig samenzijn met zichzelf en elkaar. Oxytocine en endorfines komen vrij bij het ervaren van gevoelens van warmte, tevredenheid en verbondenheid. De ademhaling en hartslag vertragen, bloeddruk zakt en spieren ontspannen. Herstel en groei kunnen plaatsvinden. Het aandachtsveld verbreedt, omdat de focus niet gericht is op dreiging of wat ontbreekt. En zo komt er ruimte voor speelsheid en creativiteit.

De drie systemen zijn alle drie onmisbaar om te overleven en kunnen elkaar snel afwisselen. Belangrijk is de balans tussen inspanning en ontspanning. Weer tot rust komen na actie.

 

Katten

Zo zie je dat ook bij katten. Neem nou Sep, mijn lieve jonge kat is het ene moment gericht op jacht, het andere moment geeft hij zich in volle tevredenheid over aan de zon. Echt opmerkelijk hoe snel hij dit in korte tijd kan afwisselen. Hij blijft in ieder geval niet hangen in negatieve emoties ;-).

 

Succes!

Caroline

Literatuur: Bohlmeijer, E., Bolier, L., Westerhof, G., Walburg. J.A. (2013). Handboek positieve psychologie. Amsterdam, Nederland: Boom.
Foto:  junkart door Patrick Visser, gemaakt van afvalmetaal, bij Hermitage, Amsterdam, 2017